Яқинда ОАВда Адлия вазирлиги томонидан Ўзбекистон Экологик партияси давлат рўйхатидан ўтказилганлиги ҳақидаги хабарни ўқиб қолдим. Партияларимиз сони яна 1 тага кўпайибди.
Ўзи партия ва депутатлар деганда, кўз олдимга чиройли кийинган ва халқни чиройли гап билан ишонтира оладиган маърузачилар келади. Фақат сайлов пайти кўриниш берадиган, чиройли тушган расми ва баландпарвоз ёзилган дастурлари билан ким ўзарга беллашадиганлар хаёлимга келади. Партия ва депутатларни дастурларини кўриб, ҳал
қилиниши керак бўлган муаммолар кўплигига ҳайрон қолсанг, бир томондан
туманимиз, маҳалламиз яқинда гуллаб кетаркан деган ўй кела(р)ди. Йўқ, орадан шунча йил ўтди, ҳали ҳам
ўша-ўша, ҳеч қанақа ўзгариш йўқ. Ҳар сайловда янги номзод, яна кучли ижтимоий, иқтисодий, маиший муаммоларни ечими бўйича тузилган дастур, халқ эса сайловга чиқиши шартлиги учунам ким расмга чиройли тушган бўлса ўша номзодга овоз бериб, ўз фуқаролик бурчини 4-5 йилда бир бажариб келади.
Мустақилликни илк йилларида, хали икки палатали тизимга ўтмасимиздан аввал Олий Мажлис сессияси йилига икки марта бўларди, бўлди, шу билан бошқа депутатлар ҳақида ОАВда деяли ҳеч қанақа ҳабар чиқмасди, чиққан бўлсаям ҳар ҳолда уларнинг фаолияти халқ турмуш тарзида сезилмаган. Шахсан манда депутатлар фақат шунақа мажлисларда фақат яшил кнопкани босишади, шу билан Қонун лойиҳалари биринчи ўқишдаёқ қабул қилинади, деган хаёл бўларди. Аслида депутатлар ва партиялар орасида дебатлар, тортишувлар, қайсидир Қонунни қабул қилиш учун росмана ижобий баҳслар бўлиши керакмасми?.(агар чет эл тажрибасидан мисол қиладиган бўлсак). Бизда эса ҳар бир сессия мажлиси ўта тинчлик билан ўтарди. Билмасам, балки менталитетимиз бунга йўл қўймас ёки депутатларимиз ўта одоблидир, ўзидан каттага қаттиқ гапира олмаса керак, ким билсин яна.
Ҳозирчи, ҳозир сал жонлангандек бўл(иш)ди, ундаям Президентимизни деярли ҳар чиқишларидаги депутат ва партияларни сусткашлиги, уларда етарлича ташаббус етишмаслиги танқид қилингандан кейин. Шу жумладан:
Билмасам, барибир қанақадир сунъийлик бор ҳозирам. Ўзи партия ва депутатларни асосий вазифаси нима, халқ билан мулоқот, уларни қийнаётган муаммоларни ҳал қилиш уларни тўғридан-тўғри вазифасига кирадими ёки йўқми? Албатта, улар ижро органи эмас, лекин ижро органидан талаб қилиши, депутатлик сўрови юбориши каби катта ҳуқуқларга эга. Агар матбуотда эълон қилинаётан хабарларга қараб хулоса қиладиган бўлсак, кўпчилик депутатлар халқ билан мулоқот қилишмоқда, сайловчиларини бир неча йилдан бери қийнаб келаётган муаммоларни тинглашмоқда, лекин амалда ўша муаммолар ҳал бўлаётгани мавҳумлигича қолаётгандек.
Мана бир мисол:
Ўзимдан келиб чиқиб айтадиган бўлсам, Тошкент вилояти, Қибрай тумани "Узумзор" маҳалласидан сайланган туман, вилоят ва Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатларини умуман ҳеч ким танимайди, деярли кўрмаганмиз ҳисоб, шунча йил мобайнида сайловчилар билан бирор бир учрашув бўлганини эслай олмайман.
Депутатлар билан Қибрай тумани ҳокимиятида адашмасам, ҳар шанба соат 15-00 дан 17-00 гача депутатларни сайловчилари билан учрашув куни белгиланган эди, қизиқиб атиги икки-уч марта борганим ҳам эсимда. Лекин ҳар сафар ўша хона қулф бўларди. Агар ёлғон бўлмаса, у хона ўзи умуман очилмаганам бўлса керак.
Шу йил охирида мамлакатимизда парламентга ва халқ депутатлари маҳаллий кенгашларига сайловлар ўтказиларкан. Демак, яна депутатларнинг чиройли расми, чиройли сўзлар билан ёзилган дастурлари дўконлар ойналарида пайдо бўлади, номзодини қўйганлар яна бир қатор ижтимоий-иқтисодий муаммолар ечими бўйича ваъдалар беради, халқ ҳам сайловда қатнашиб таваккал овоз беради, бўлди. Шу пайтгача сайланган депутатларни фаолиятига халқни ижобий қарамаслиги сабабини, ҳозиргача вилоятларда оддий турмуш тарзи учун зарур бўлган электр энергияда узилишлар, ичимлик сувидаги муаммолар, хали хам табиий газ етиб бормаган ҳудудлар, етиб борганиям кўнгилдагидек эмаслигидан ҳам билса бўлади.
Албатта, муаммони ҳамма билади. Ҳар бир муаммони айтиш билан бирга уни ечими бўйича ҳам ўз таклифини бериши керак. Бу масалада фақат битта таклифим бор:
1. Ҳар бир депутат ўзи сайланган сайлов округи аҳолиси билан ҳар чоракда учрашиб, қанақа ишлар амалга оширилди, нималарга ҳаракат қилинди-ю, нималарга эришилди, қайсидир масала бўйича хали ижобий натижа бўлмаганлиги ҳақида очиқ мулоқот ташкил қилиш. Сайловолди дастури бўйича бандма банд қайси ишларни амалга оширди, қайсилари яқин келажакда ҳал қилиниши бўйича албатта халққа ҳисобот бериши керак, деб ўйлайман. Шунда кейинги сайловларда ҳам ҳар бир номзод ўз сайловолди дастурини ўйлаб тузади, агар ҳалқдан талаб бўлмаса, деярли ҳар бир номзод дастурини умумий, баландпарвоз гаплар билан тўлдириб ташлаши эҳтимоли юқори.
Албатта, муаммони ҳамма билади. Ҳар бир муаммони айтиш билан бирга уни ечими бўйича ҳам ўз таклифини бериши керак. Бу масалада фақат битта таклифим бор:
1. Ҳар бир депутат ўзи сайланган сайлов округи аҳолиси билан ҳар чоракда учрашиб, қанақа ишлар амалга оширилди, нималарга ҳаракат қилинди-ю, нималарга эришилди, қайсидир масала бўйича хали ижобий натижа бўлмаганлиги ҳақида очиқ мулоқот ташкил қилиш. Сайловолди дастури бўйича бандма банд қайси ишларни амалга оширди, қайсилари яқин келажакда ҳал қилиниши бўйича албатта халққа ҳисобот бериши керак, деб ўйлайман. Шунда кейинги сайловларда ҳам ҳар бир номзод ўз сайловолди дастурини ўйлаб тузади, агар ҳалқдан талаб бўлмаса, деярли ҳар бир номзод дастурини умумий, баландпарвоз гаплар билан тўлдириб ташлаши эҳтимоли юқори.
Ҳамма депутатларни айблашдан йироқман, ўз сайловчилари билан учрашаётган депутатлар бордир, ман фақат ўзимдан келиб чиққан ҳолда, бизни округдан сайланган депутатлар фаолиятидан қониқмаганлигим учун шундай хулоса келдим.
Ҳозирча, депутатларни фақат тўй баҳона 4-5 йилда фақат тўй баҳона келадиган узоқ қариндошларга ўхшатаман.
